Vaktherapie, of meer algemeen creatieve therapie, is de overkoepelende naam voor dramatherapie, beeldende therapie, muziektherapie, danstherapie, tuintherapie en psychomotorische therapie. Een vaktherapeut is gespecialiseerd in minimaal één medium. In de behandeling staan vooral doen en ervaren centraal. Deze non-verbale vorm van geestelijke gezondheidszorg is een specialistische vorm van hulpverlening die erop gericht is veranderings-, ontwikkelings- en/of acceptatieprocessen te bewerkstelligen.

Aan vaktherapie liggen verschillende theorieën ten grondslag. De analoge-procestheorie of creatieve-procestheorie is er daar een van. Volgens deze theorie kan er door middel van een creatief medium zoals muziek, beeldende vorming of drama therapeutisch worden gewerkt zonder verbale reflectie.

Psychosociale therapie is hulpverlening volgens de methoden van de sociale psychologie, die het accent legt op de wisselwerking tussen het gedrag van de mens en zijn omgeving

In het psychosociaal werk gaat men er vanuit dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Hierbij is de gedachte dat een gezonde geest en een goed functionerend lichaam beide nodig zijn om goed te kunnen functioneren in de omgeving.

De psychosociaal therapeut leeft zich in de situatie van de cliënten in door goed naar hun verhaal met alle gevoelens en de daarbij behorende emoties te luisteren, helpt de cliënten om het overzicht over hun situatie op te bouwen en helpt hen om hun eigen krachten aan te spreken. Door deze vorm van begeleiding zijn zij hierna zelf weer in staat om handelend op te treden en de problemen verder op te lossen.

In de praktijk blijkt dat cliënten het geleerde in toekomstige situaties zelfstandig kunnen toepassen om lichaam en geest weer in evenwicht te brengen met de omgeving.

Men spreekt van eclectische therapie als de therapeut zich niet tot één stroming beperkt, zoals psychoanalyse, gedragstherapie, systeemtherapie of medicamenteuze therapie, maar uit de verschillende stromingen die elementen of technieken kiest die het best passen bij de cliënt of het probleem. In de gezondheidszorg wordt over het algemeen voor een eclectische therapie gekozen. Men kiest de therapie, technieken of elementen die op dat moment het beste bij de actuele problematiek en het toestandsbeeld van de cliënt lijken te passen.

Contextuele therapie is een psychotherapie die voortkomt uit de visie van de Hongaars-Amerikaanse psychiater Iván Böszörményi-Nagy op het menselijk leven en relaties en  het kijken naar de relationele werkelijkheid van iedere persoon en de ethische consequenties daarvan.

Begrippen als onrechtvaardigheid, rechtvaardigheid, betrouwbaarheid en loyaliteit zijn belangrijke aspecten in de dynamiek van menselijke relaties. Mensen willen een rechtvaardige balans hebben tussen geven en nemen: als mensen geven, ontstaat er een soort recht op ontvangen en als mensen iets niet goed gedaan hadden, zij vanuit een besef van "schuldig zijn" iets wilden doen om het goed te maken.

De invalshoek contextuele therapie is meerzijdige partijdigheid. Bij contextuele therapie richt men de zorg op alle personen die door de therapie beïnvloed worden.